Ćwiczenia w mowie bezpośredniej i pośredniej

Często musimy opisać jakieś wydarzenie lub czynność, która się wydarzyła – i bardzo często oznacza to powtarzanie tego, co ktoś powiedział. Może to mieć miejsce zarówno w sytuacjach towarzyskich, jak i w mailach służbowych czy prezentacjach. Aby opisać, co ktoś powiedział, możemy użyć dwóch form wypowiedzi – mowy bezpośredniej i mowy zależnej (czyli reported speech).

Przeczytaj poniższy artykuł, aby dowiedzieć się więcej o tych formach i poprawić swoje umiejętności opowiadania po angielsku.

Direct Speech (mowa bezpośrednia)

Kiedy chcemy opisać, co ktoś powiedział, jednym z rozwiązań jest użycie mowy bezpośredniej. Używamy jej, gdy dosłownie powtarzamy czyjeś słowa, umieszczając wypowiedź w cudzysłowie:

• Paul came in and said, “I’m really hungry.”

Mowę bezpośrednią często spotyka się w książkach lub artykułach prasowych. Na przykład:

• The local MP said, “We plan to make this city a safer place for everyone.”

Jak widać, w mowie bezpośredniej często używamy czasownika “to say” (w czasie przeszłym: “said”). Można jednak używać również innych czasowników, takich jak “ask”, “reply”, “shout”. Na przykład:

• When Mrs Diaz opened the door, I asked, “Have you seen Lee?”
• She replied, “No, I haven’t seen him since lunchtime.”
• The boss was angry and shouted, “Why isn’t he here? He hasn’t finished that report yet!”

Indirect Speech (mowa zależna)

Kiedy chcemy przekazać, co ktoś powiedział, bez używania cudzysłowu i niekoniecznie dokładnie tymi samymi słowami, używamy mowy zależnej. Na przykład:

• Direct speech: “We’re quite cold in here.”
• Indirect speech: They say (that) they’re cold.

Gdy relacjonujemy coś wypowiedziane w czasie teraźniejszym (present simple), zazwyczaj nie zmieniamy czasu gramatycznego, a jedynie podmiot. Ale jeśli relacjonujemy coś wypowiedziane w czasie przeszłym, zmieniamy czas o jeden krok wstecz. Na przykład:

• Direct speech: “I have a new car.”
• Indirect speech: He said he had a new car.

Pozostałe czasy również zmieniają się według tej samej zasady. Oto przykłady dla wszystkich głównych czasów:

Ta sama zasada zmiany czasu o jeden krok wstecz dotyczy także czasowników modalnych. Na przykład:

Użycie ‘say’ lub ‘tell’

Zamiast ‘say’ można też używać czasownika ‘tell’ (w czasie przeszłym: ‘told’), ale wtedy należy dodać zaimek osobowy w funkcji dopełnienia. Na przykład:

• He told me he was going to call Alan.
• They told her they would arrive a little late.
• You told us you’d already finished the order.

Zmiana określeń czasu

Czasami należy zmienić określenia czasu, zwłaszcza jeśli mówimy o przeszłości i odniesienie czasowe nie jest już aktualne. Na przykład:

• Direct speech: “I’m seeing my brother tomorrow.”
• Indirect speech: She said she was seeing her brother the following day.

Inne przykłady:

• Direct speech: “I had a headache yesterday.”
• Indirect speech: You said you’d had a headache the day before yesterday.
• Direct speech: “It’s been raining since this afternoon.”
• Indirect speech: He said it’d been raining since that afternoon.
• Direct speech: “I haven’t seen them since last week.”
• Indirect speech: She said she hadn’t seen them since the previous week.

Relacjonowanie pytań

Gdy relacjonujemy pytanie, zmieniamy szyk pytania na szyk oznajmujący i czas gramatyczny cofamy o jeden krok – tak samo jak w normalnej mowie zależnej.

Istnieją dwa rodzaje pytań, które możemy zgłaszać – pytania z odpowiedzią tak/nie oraz pytania, które zaczynają się od słowa pytającego, takiego jak „what”, „where”, „who” itd. Gdy zgłaszamy pytanie z odpowiedzią tak/nie, używamy „if”. Na przykład:

• Direct speech: “Do they live here?”
• Indirect speech: You asked me if they lived here.

Jak widać, w mowie zależnej ‘do’ znika, ponieważ nie jest to już pytanie, a czasownik ‘live’ przechodzi w czas przeszły – ‘lived’.

W przypadku pytań zaczynających się od słów pytających, takich jak „what”, „where”, „when”, „who” itd., zgłaszamy pytanie za pomocą słowa pytającego, ale zmieniamy formę pytającą na twierdzącą. Na przykład:

• Direct speech: “Where do they live?”
• Indirect speech: You asked me where they lived.
• Direct speech: “When are you leaving?”
• Indirect speech: He asked us when we were leaving.
• Direct speech: “How will they get here?”
• Indirect speech: She asked me how they would get here.

Zazwyczaj przy relacjonowaniu pytań używamy czasownika ‘ask’. Tak jak w przypadku ‘tell’, po ‘ask’ najczęściej występuje zaimek osobowy – chociaż jego użycie nie jest obowiązkowe.

Relacjonowanie poleceń i próśb

W przypadku poleceń używamy trybu rozkazującego, czyli samego czasownika bez podmiotu. Na przykład:

• “Call me back later.”
• “Have a seat.”
• “Don’t do that!”

Aby zrelacjonować polecenie, używamy czasownika ‘tell’ i bezokolicznika. Przykłady:

• You told me to call you back later.
• He told me to have a seat.
• She told us not to do that.

W przypadku próśb często używamy takich słów jak ‘can’, ‘could’, ‘will’. Na przykład:

• “Could you call me back later?”
• “Will you have a seat?”
• “Can you not do that please?”

Aby zrelacjonować prośbę, używamy czasownika ‘ask’ i bezokolicznika. Przykłady:

• You asked me to call you back later.
• He asked me to have a seat.
• She asked us not to do that.

Teraz już wiesz, jak używamy mowy bezpośredniej i zależnej. Poćwicz samodzielnie ich stosowanie! Doskonałym i łatwym sposobem, aby zobaczyć, jak się ich używa, jest przeczytanie krótkiego opowiadania po angielsku lub artykułu z wiadomości – zawierają one wiele przykładów mowy zależnej.